Soorten jeugdreuma
Er zijn verschillende vormen van JIA. Om te bepalen welke vorm je hebt, kijkt de arts naar je klachten. Hieronder lees je informatie over de vormen van jeugdreuma, de klachten, het verloop en eventuele complicaties die kunnen ontstaan.
Klik hieronder om meer te lezen over een bepaalde vorm van JIA.
Oligo-articulaire JIA (ook wel oligo-artritis genoemd) is de meest voorkomende vorm van JIA. 50% van alle JIA patiënten heeft oligo-artritis. Het begint meestal voor je 6e jaar. De ziekte komt het meest voor bij meisjes. Er zijn twee soorten oligo-articulaire JIA:
- (persisterende) oligo-articulaire JIA: je hebt niet meer dan vier ontstoken gewrichten
- extended oligo-articulaire JIA: in het begin heb je niet meer dan vier ontstoken gewrichten. In het verdere ziekteverloop heb je wel meer dan vier ontstoken gewrichten.
Klachten
Bij oligo-articulaire JIA heb je de volgende klachten:
- tijdens de eerste zes maanden van de ziekte zijn er niet meer dan vier gewrichten ontstoken.
- je hebt geen last van systemische symptomen, van klachten van andere organen.
- bij oligo-artritis zijn meestal de grote gewrichten aangedaan. Meestal symmetrisch: dus beide knieën en beide enkels bijvoorbeeld.
- soms is er maar één gewricht aangedaan. Dit noemen we de mono-articulaire vorm.
- soms krijg je na de eerste zes maanden, vijf, zes of meer ontstoken gewrichten. Dit noemen we een extended oligo-articulair beloop, met andere woorden: oligo-artritis die zich uitbreidt.
Verloop
- Als de ziekte beperkt blijft tot een paar gewrichten is de prognose vaak goed, bij een juiste behandeling.
- Bij de uitgebreide vorm van oligo-artritis is de prognose voor iedereen verschillend.
Complicaties
Veel patiënten kunnen een ernstige complicatie aan de ogen krijgen: uveïtis. Dit is een ontsteking van het voorste deel van het regenboogvlies. Het regenboogvlies zit in het oog, om de lens. Door dit vlies lopen aderen die voor de bloedtoevoer zorgen. Als uveïtis niet op tijd herkend en behandeld wordt, kunnen je oog of ogen ernstig beschadigd raken. Wanneer je een verhoogd risico op uveïtis hebt, is het heel belangrijk dat je om de drie tot zes maanden naar de oogarts gaat voor controle. Alleen de oogarts kan constateren of je deze aandoening hebt. Zelf merk je dat niet - je ogen zijn namelijk niet rood, en je hebt geen klachten van slecht zien.
Poly-articulaire JIA wordt ook wel poly-artritis genoemd. 30% van alle jongeren met JIA heeft poly-articulaire JIA. Er zijn twee vormen van poly-articulaire JIA:
- reumafactor (RF) positieve poly-articulaire JIA: je hebt meer dan vier ontstoken gewrichten en er is een reumafactor in je bloed gevonden. Reumafactor (RF) positieve poly-articulaire JIA komt heel weinig voor bij kinderen/jongeren, namelijk bij minder dan 5% van alle JIA patiënten. Het komt meer voor bij meisjes dan bij jongens. Het kan een ernstige en langdurige vorm van artitis zijn.
- reumafactor (RF) negatieve poly articulaire JIA: je hebt meer dan vier ontstoken gewrichten, maar er is geen reumafactor in je bloed gevonden. Deze vorm komt voor bij 15 tot 20% van alle JIA patiënten. Je kunt deze vorm op alle leeftijden krijgen. De toekomstverwachting is bij iedereen anders omdat deze vorm zo verschillend kan verlopen.
Klachten
Bij poly-articulaire JIA heb je vaak symmetrische ontstekingen. Dat betekent dat je aan beide kanten op dezelfde plaats ontstekingen hebt. In je linker en je rechter polsgewricht bijvoorbeeld. In het begin kun je vooral ontstekingen in de kleine gewrichten van je handen en voeten krijgen. Later kunnen er ook ontstekingen in andere gewrichten ontstaan.
Verloop
- Reumafactor (RF) positieve poly-articulaire JIA kan een ernstige en langdurige vorm van JIA zijn. Deze vorm komt niet vaak tot rust of stilstand (remissie).
- Bij reumafactor (RF) negatieve poly articulaire JIA is de toekomstverwachting bij iedereen anders omdat deze vorm zo verschillend kan verlopen.
Systemische JIA wordt vaak systemische artritis genoemd. Systemische JIA komt bij minder dan 10% van alle JIA patiënten voor. Bij volwassenen komt systemische JIA veel minder vaak voor – het is een typische ‘kinderziekte’.
Klachten
- Artritis-klachten: pijn, zwelling en gewrichtsonstekingen. Meestal zijn er vijf of meer gewrichten ontstoken. Dit noemen we poly-articulair.
- Systemische klachten: systemisch betekent dat er verschillende organen in je systeem/lichaam worden aangetast en meedoen. Je kunt hoge koortspieken hebben, vaak gecombineerd met een zalmkleurige huiduitslag.
- Andere systemische klachten zijn: spierpijn, vergroting van je lever-, milt- of lymfeklieren, onsteking van je hartzakje (pericarditis) en ontsteking van de vliezen rond je longen (pleuritis)
Verloop
Het is moeilijk te voorspellen hoe systemische artritis verloopt. Dat is bij iedereen anders.
- Ongeveer de helft van de patiënten heeft weinig artritis-klachten. Zij hebben af en toe een periode met ontstekingen. De ziekte komt regelmatig spontaan tot stilstand of tot rust, dat noemen we remissie. Daarom is de verwachting dat het uiteindelijk goed zal gaan met deze groep.
- Bij de andere helft van de patiënten kunnen de systemische klachten op den duur verdwijnen, terwijl de gewrichtsklachten erger worden.
- Bij de minderheid van deze tweede groep blijven de systemische klachten wel bestaan, terwijl ook de gewrichtsklachten blijven bestaan of erger worden.
Artritis psoriatica is een vorm van reuma waarbij je naast ontstoken gewrichten ook psoriasis kunt hebben, een schilferige huidziekte. Psoriasis komt soms ook voor bij meerdere personen in dezelfde familie. Deze vorm komt maar bij 4% van de totale groep van jongeren met JIA voor.
Klachten
- Naast artritis heb je ook psoriasis of psoriatische kenmerken. Psoriasis is een huidziekte waarbij je last hebt van een schilferige huid. Vooral op je ellebogen en knieën. Je kunt deze huidziekte zowel voor als na het begin van de artritis krijgen. De huid- en gewrichtsproblemen kunnen ernstig of minder ernstig zijn. Dat verschilt van persoon tot persoon. De ziekte verloopt bij iedereen anders.
- Je kunt ontstekingen in alle gewrichten krijgen, vooral in de gewrichten van je vingers en tenen, maar ook in je onderrug. Dit heet sacroiliitis.
Verloop
Het is moeilijk te voorspellen hoe artritis psoriatica verloopt. Dat is bij iedereen anders.
- Bij sommige patiënten komt de ziekte spontaan tot stilstand of rust. Dat noemen we remissie.
- Bij andere patiënten kan de ziekte zich uitbreiden. Dat geldt zowel voor huidklachten als voor de gewrichtsklachten.
Artritis met enthesitis is een vorm van reuma waarbij je naast ontstoken gewrichten, ook ontstekingen aan de pezen en gewrichtsbanden en er omheen hebt. Deze vorm komt bij 15% voor van de totale groep van kinderen/jongeren met JIA. Meestal komt artritis met enthesitis voor bij jongens. De ziekte begint na je 7e of 8e jaar. Als de ziekte ontstaat na je 16e jaar, noem je dit de ziekte van Bechterew.
Klachten
Bij artritis enthesitis heb je de volgende klachten:
- meestal heb je ontstekingen in de grote gewrichten van je benen en voeten.
- soms krijg je last van een stijve onderrug (sacroiliitis).
- ontstekingen in je pezen, dit noemen we enthesitis. Een pees is het aanhechtingspunt van een spier tot aan het bot. Meestal zit de pijn rond je voet: achter of onder je hiel.
- soms heb je last van rode of tranende ogen, of van overgevoeligheid voor licht. LET OP: deze klachten kunnen betekenen dat je acute uveïtis (verzamelnaam voor oogonstekingen) hebt. Maak dus snel een afspraak met de oogarts, of neem contact op met je behandelend arts.
Verloop
- Het is moeilijk te voorspellen hoe artritis met enthesitis verloopt. Dat is bij iedereen anders.
- Soms komt de ziekte tot rust of tot stilstand. Dat noemen we remissie
- Bij anderen breidt de ziekte zich juist uit tot de ruggengraat, het axiale skelet. Dan is het gewricht tussen je heiligbeen en darmbeen aangetast, in het onderste gedeele van de rug. Deze vorm van JIA heet spondyl-artropathie.